ÖTV Nedir? Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Oranları

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), lüks tüketim mallarının çıplak bedellerine eklenerek fiyatlarda kayda değer bir artış yaratıyor. Her yıl yeniden belirlenen ÖTV oranları, fiyatlardaki yıllık değişimi belirleyen asıl etkenlerden biri oluyor. Peki, ÖTV hangi ürünlerde var ve 2023 araç ÖTV oranları neler, öğrenmeye ne dersin? Hadi okumaya başla!

Lüks tüketim malları kullanıyor ya da yeni bir lüks ürün satın almak istiyorsan Özel Tüketim Vergisi seni de ilgilendiriyor. Ürünlerin piyasa fiyatını belirlemede önemli rol oynayan ÖTV, özellikle araç satın alırken gündem konusu oluyor. Araç satın alımlarında aracın kendi bedeline ek olarak çeşitli masraflar da ortaya çıkıyor. Sigorta, kasko ve diğer vergi uygulamaları bu giderlerin başında geliyor. ÖTV ise yeni araç sahiplerinden bir defaya mahsus olarak, sadece sıfır alımlarda tahsis ediliyor. Peki, ÖTV hakkında bunlardan başka sen neler biliyorsun? Bildiklerine değil, öğreneceklerine odaklandıysan hemen alt satıra geçelim!

ÖTV Nedir?

ÖTV (Özel Tüketim Vergisi), belirli ürünler üzerinden oransal olarak alınan bir harcama vergisi. Ürünün yurt dışından ithal edilmesi durumunda ya da ilk alıcısına teslimi esnasında ödenen Özel Tüketim Vergisi, belirli aralıklarda farklı oranlarla güncelleniyor. ÖTV’nin toplumun harcama alışkanlıkları üzerinde önemli bir etkisi olduğundan söz etmek mümkün. Aynı zamanda bu vergi devlet hazinesine de büyük katkıda bulunuyor.

ÖTV Nelerde Var?

• Binek otomobil, eşya taşımaya mahsus motorlu araç, motosiklet, uçak, helikopter, gemi, tekne ve yat gibi lüks taşıtlar
• Sigara, puro, makaron, çiğnenebilir tütün ürünleri ve nargile tütünü gibi insan sağlığına zararlı tütün ürünleri
• Alkollü ve alkolsüz içecekler
• Doğal gaz, LPG, tiner, madeni yağlar ve bazyağ gibi çevreye zararlı akaryakıt ve yağ türevi ürünler
• Beyaz eşya, kürk, altın veya gümüş kaplama çatal kaşık takımları, manikür-pedikür aletleri, kozmetik ürünleri, cep telefonu, televizyon, mikrofon, klima, elektrikli araç pilleri ve hayvansal maddelerden yapılan süs eşyaları

ÖTV toplamda 207 çeşit ürünü ve bin 500 mükellefi kapsıyor. Bu nedenle ÖTV hangi ürünlerde var sorusu yukarıdaki gibi pek çok örnekle cevaplanabiliyor.

ÖTV Neden Alınır?

• ÖTV’nin alınmasındaki en önemli neden sosyal fayda yaratmak olarak belirtiliyor.
• Lüks ürünlere uygulanan ÖTV ile gelir dağılımındaki adaletsizliğin giderilmesi amaçlanıyor.
• Zararlı maddelerin tüketimini kısıtlamak amacıyla, söz konusu maddeler yüksek oranda vergilendiriliyor.
• ÖTV’nin alınmasındaki bir diğer neden de sınırlı kaynakların kullanımını azaltmak oluyor. Yüksek vergilendirmelerle bu kaynaklara olan talebin azalması hedefleniyor.
• İthal edilen ürünlerden ÖTV almak dış ticaret dengesinin sağlanmasına yardımcı oluyor.

ÖTV Ne Zaman Geldi?

ÖTV, ilk olarak 12 Haziran 2002 tarihinde Resmî Gazete’de kamuoyuyla paylaşıldı. 1 Ağustos 2002 tarihinde ise resmi olarak yürürlüğe girdi. Bu nedenle “ÖTV ne zaman çıktı?” sorusu için en kesin yanıt: 2002 yılının ağustos ayı. Avrupa Birliği ile yapılan uyum çalışmaları sonucunda kabul edilen ÖTV’nin yürürlüğe girmesiyle mevcuttaki 16 adet verginin bu doğrultuda yürürlükten kaldırıldığı biliniyor.

2023 ÖTV Oranları Araçlarda Ne Kadar?

Araçlarda ÖTV Nasıl Hesaplanır?

Yukarıdaki tabloya göre hesaplama yapıldığında, ÖTV matrahı 140 bin TL olan bir araç için ÖTV oranı yüzde 50 oluyor. Buna göre ÖTV tutarı 70 bin TL olarak hesaplanıyor. 140 bin TL matrah bedelinin 70 bin TL ÖTV tutarı ile toplanması sonucunda aracın ÖTV dahil tutarı ortaya çıkıyor. Bu durumda söz konusu örnekteki aracın fiyatı 210 bin TL oluyor. ÖTV oranları belirli aralıklarla değiştiği için aracın ortaya çıkan toplam fiyatı da sıklıkla değişkenlik gösteriyor.

ÖTV Ödemesi Nasıl Yapılır?

Özel Tüketim Vergisi ödemeleri vergi dairelerinin anlaşmış olduğu bankalar aracılığıyla yapılıyor. Anlaşmalı bankaların internet şubeleri üzerinden de Özel Tüketim Vergisi ödemeleri kolayca gerçekleştirilebiliyor. Ödemeni hızlıca yapmak için internet bankacılığı hesabındaki “Ödemeler” kısmına tıklamalısın. Burada karşına çıkan “Özel Tüketim Vergisi Ödemesi” ya da “Diğer Vergiler” butonlarına tıklayarak ÖTV ödemeni yapabilirsin. İnternet Vergi Dairesi üzerinden de T.C. kimlik numaran ya da belge numaranla ödemeni gerçekleştirebilirsin.

ÖTV Nasıl Beyan Edilir?

ÖTV beyannamelerinin elektronik ortamda gönderilmesi zorunlu tutuluyor. Bu nedenle ÖTV beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığına (GİB) ait İnternet Vergi Dairesi (IVD) üzerinden e-beyanname şeklinde gönderilmesi gerekiyor. Ancak bu uygulamaya sadece 2A numaralı olarak geçen beyannameler tabi tutuluyor. 2B numaralı ÖTV beyannamelerinin ise vergi dairesine bizzat verilmesi gerekiyor.

ÖTV Faturada Nasıl Gösterilir?

ÖTV’nin faturada gösterilmesi için öncelikle toplam hesabın yapılması gerekiyor. Örneğin; Temmuz 2023 itibarıyla matrahı 100 bin TL olan bir ürünün ÖTV oranı yüzde 45 (45 bin TL), KDV oranı da yüzde 20 (20 bin TL.). Buna göre ürünün toplam fiyatı, 165 bin TL olarak hesaplanıyor. ÖTV, muhasebe kaydında “360 Ödenecek Vergi ve Fonlar” adıyla gösteriliyor. Muhasebe kaydı ise şu şekilde alınıyor:

• 102 Bankalar = 165 bin TL
• 600 Yurt İçi Satışlar = 100 bin TL
• 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar = 45 bin TL
• 391 Hesaplanan KDV = 20 bin TL

ÖTV Gider Yazılabilir mi?

İş için satın alınan sıfır araçların ÖTV’si maliyete eklenebiliyor ve şirket masrafı olarak gösterilebiliyor. 2023 yılı itibarıyla ÖTV tutarının en fazla 440 lirası gider olarak yazdırılabiliyor.

ÖTV Muafiyeti Nasıl Sağlanır?

2018’de yürürlüğe giren bir yasa ile sağlık raporunda yüzde 90 ve üzerinde engel oranı olduğu belirtilen bireyler sıfır araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi ödemelerinden muaf tutuluyor. Aracı kullanacak olan engelli bireylerin H sınıfı bir ehliyete sahip olması gerekiyor. Kişinin aracı kullanması mümkün değilse, üçüncü dereceye kadar yakınları B sınıfı bir ehliyet alarak engelli bireye ait aracı kullanabiliyor.