Anason Yağı Nedir, Fayda ve Zararları Nelerdir?

Anason bitkisi Asya kökenli olsa da Doğu Akdeniz bölgesinde de yaygın olan Apiaceae ailesinde çiçekli bir bitkidir. Anason esansiyel yağı, bu çok yıllık bitkiden (Pimpinella anisum) elde edilmektedir. Günümüzde Türkiye dahil olmak üzere Rusya, Fransa ve İspanya’da da üretilmekte fakat aynı zamanda başka ülkelerin topraklarında da doğal bir şekilde yetişmektedir. Anasonu Kuzey Amerika’ya getirenler ilk yerleşimciler iken, Avrupa’ya anasonu tanıtan Romalılar olmuştur.
Tedavi edici faydaları, meyan köküne benzeyen aroması ile eski birçok medeniyet tarafından kullanılmıştır. Günümüzde de birçok ilaca, öksürük şurubuna ve boğaz ilaçlarına eklenerek yararlanılmaktadır. Birincil kullanım alanlarından biri sindirim sisteminin sağlığının geliştirilmesidir. Anason Antik Roma’da genellikle yemeklerden daha sonra yenen bir kek ya da çöreğe (rezene ve kimyonla birlikte) eklenirken, Mısırlılar bu bitkiyi ekmeklere eklemiştir.

Anason Yağının Kullanım Alanları

Rezene bitkisi (Foeniculum vulgare) genellikle anason bitkisi ile karıştırılmaktadır çünkü ikisinin de tadı birbirine benzer ve ikisi de aynı aileden (Apiaceae) gelir. Anason, Çin yıldız anasonu denilen Illicium verum adlı bir bitki türüyle de karıştırılır. Tamiflu adlı ilacın yapımında da kullanılan bu bitki Asya ülkelerinde yaygındır. Anason yağı, ilaçlardan yemeklere ve tatlandırıcılara kadar uzanan geniş kullanım alanına sahiptir. Anason yağının kullanımlar alanları aşağıdadır:
*Ağrı kesici: Artrit ağrısı için rahatlama sağlar.
*Antiseptik: Yaraları temizlemek ve enfeksiyonlara karşı korunmaya yardımcı olmak için kullanılır.
*Dekonjestan/balgam söktürücü: Solunum yollarındaki tıkanıklığı gidermeye yardımcı olur.
*Aroma maddesi: Yiyecek ve içecekler için bir aroma maddesi, salatalar ve çorbalar için bir bileşen olarak kullanılır.
*Gıda işleme: Anason ve anason yağları, pizza sosları, İtalyan sosisi ve benzeri gıda ürünleri gibi işlenmiş etlerde kullanılır.
*Anne sütü üretimi: Fitoöstrojenik özelliklere sahiptir.
*Libido arttırıcı: Eski zamanlarda cinsel dürtüyü arttırıcı ve afrodizyak olarak kullanılmıştır.
*Doğal baş biti giderici: Hindistan cevizi yağı gibi, anason yağı da kimyasal bit tedavilerine göre daha güvenli bir alternatiftir.
*İnsektisit: Uçucu anason yağı böcekleri zehirleyip öldürebilir.
*Ağız içi sağlığı: Diş macunlarına, ağız gargaralarına ve şuruplara eklenir.
*Koku (esans): Sabunlara, deterjanlara, losyonlara ve cilt kremlerine eklenir.

Anason Yağının Bileşimi

Anason bitkisinden elde edilen esansiyel yağın içeriği üretildiği bölgeye göre değişebilir ama genellikle kokusundan sorumlu olmaktan başka faydaları da olan, % 80 ila 90 oranında bulunan anethol adlı maddeye sahiptir. Anetholün yapısı katekolaminler adrenalin, nor-adrenalin ve dopamine benzer. Anason yağındaki diğer bileşenler arasında % 10 ila 15 oranında bulunan estragol ile birlikte öjenol p-cresol: propiyonik, anizik alkol, miristik asit, bütirik asit yer alır.

Anason Yağının Faydaları

Anason bitkisinden daha çok yararlanmak amacıyla doğal formunda ya da anason uçucu yağı şeklinde kullanılması önerilir. Anason yağının ve içeriğindeki anettol’ün antifungal, antibakteriyel, antioksidan, balgam söktürücü ve uyarıcı özelikleri bulunur. Anason yağı bu yüzden genellikle öksürük şurubu ve pastiller gibi ilaçlara eklenir. Anason esansiyel yağı antibakteriyel özelliği nedeniyle Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus, Corynebacterium ovis ve Escherichia coli bakteri suşlarına karşı yararlıdır. Anasonda bulunan anethol de antifungal ve antimikrobiyal olduğundan Candida albicans, Aspergillus, Alternaria, Fusarium, Penisilin ve Cladosporium gibi mantar türlerine karşı yararlıdır. Anason yağı, anti-spazmodik ve gevşetici özelliği nedeniyle kramplar, kas ağrıları, konvülsiyonlar, ishal gibi durumlara karşı da etkilidir. Anason uçucu yağı bunlardan başka şişklinliği, hazımsızlığı, akut göğüs ağrısını azaltabilir ve bağırsaklardaki gazı ortadan kaldırabilir. Anason yağı soğuk algınlığı, grip, öksürük durumlarında dekonjestan ve balgam söktürücü aktivitesi nedeniyle rahatlama sağlar. Anason uçucu yağı çürük ve yaralara uygulandığında iyileşmeyi hızlandırır ve enfeksiyonlardan korur.

Anason Yağının Fonksiyonları Nelerdir?

Anason yağı başka esansiyel yağlarda olduğu gibi kullanılmadan önce mutlaka seyreltilmelidir. Uçucu yağlar oldukça konsantre olup kullananlarda hassasiyete sebep olabilir. Anason yağı tatlı badem yağı, jojoba yağı ve buğday yağı gibi yağlarla karıştırılabilir. Seyreltilen anason yağının bir difüzöre koyularak solunması veya kullanılması en iyi sonucu verir. Cilt üzerine bölgesel olarak uygulanarak masaj da yapılabilir.

Anason Yağı Güvenli midir?

Anason tohumları içinde, dolayısıyla anason yağında bulunan estragol ve anethol, kanserojen ve hepatoksin özellik taşıyan safrole adı verilen bileşiğe benzeyen bir yapıdadır. Anetol ve estragol kemirgenler için toksik olsa da anason yağı insanların kullanımı için güvenlidir, makul miktarda tüketildiğinde risk oluşturmaz. Yüksek dozlarda tüketilen anason yağının ya da anasonun belirli kanser türlerini ağırlaştırdığı bulunmuştur. Süt üretimini artırmak, normal menstruasyonu sağlamak ve ağrıyı hafifletmek için emziren anneler ve hamileler bu uçucu yağdan yararlanabilir. Yağ, erkeklere de libidoyu artırma konusunda yarar sağlayabilir fakat kullanmaya başlamadan önce mutlaka bir doktora danışılması tavsiye edilir. Aileler anason yağını ya da başka bir uçucu yağı bebeklerin ya da küçük çocukların cildine doğrudan uygulamaktan kaçınmalıdır.

Anason Yağının Yan Etkileri

Başka esansiyel yağlar gibi bu yağ da insanlarda bazı alerjik tepkilere neden olabilir. Cilt sorunları olanlar anason yağını kullanmaktan kaçınmalıdır. Havuç, kereviz ve polen alerjisi olanlar da anason yağından kaçınmalıdır. 1–5 mililitre kadar anason yağı alınması kusma, bulantı, pulmoner ödem ve nöbet gibi sorunlara neden olabilir. Anason yağı kullanıldığında aşağıdakilere benzeyen yan etkiler yaşanırsa hemen bir hastaneye gidilmeli ya da acil servis aranmalıdır:
*Alerjik tepkiler
*Dudak ve ağız iltihabı
*Nöbetler, kusma ve bulantılar
*Ciltte tahriş

Kaynakça:
https://www.1organik.com
https://articles.mercola.com

Yazar: Müşerref Özdaş