Artık PoS geçişinde sona geldik

Ethereum’un kurucu ismi Vitalik Buterin, Ethereum Şangay Zirvesi’nde önemli açıklamalarda bulundu. Ethereum’daki PoS geçişinden, Terra LUNA olayına kadar birçok konuya değinen Buterin artık Birleşim’in gerçekleşmesine çok az kaldığını belirtti.

7 yıllık PoS çalışmasında sona geldiklerini belirten Buterin’in konferansta öne çıkan değerlendirmeleri şu şekilde.

“Eylül-Ekim’e de sarksa artık PoS’a geçiyoruz”

Bu sene Ethereum’daki en önemli haber birleşme. Yani Proof of Work’ten Proof of Stake’e geçilmesi. Bunun için 7 yıldır çalışıyoruz. En sonunda tüm çalışmalarımızın karşılığını almak üzereyiz. Bu haftaki en önemli açıklamamız da, birleşim’in 8 Haziran’da ropsten test ağında gerçekleşecek olmasıydı. Eğer her şey iyi giderse, birleşim’in yaz aylarında gerçekleşmesini bekliyoruz. Hiçbir problem olmazsa Ağustos ayında gerçekleşebilir ancak her zaman bir problem çıkma ihtimali vardır. Bu ihtimali de düşünüyoruz. Gecikme olursa Eylül ve Ekim tarihlerine sarkabilir ancak Birleşim’in gerçekleşmesine şu an gerçekten çok yakınız.

“Birleşim’den sonra da çok fazla geliştirme var”

Ethereum artık bir Proof of stake ağı olacak. Peki Birleşim’den sonra ne olacak? 5 ay önce bir diyagram ve yol ahritası paylaşmıştım. Buradaki birçok geliştirme zaten gerçekleşti. Beacon zincirinde çeşitli çatallanmalar da gerçekleşti. Ancak önümüzdeki yıllarda gerçekleşmesi beklenen de birçok gelişme var. Özellikle ölçeklendimenin artırılması ve çok büyük sayıda işlemin gerçekleştirilebilmesi için birçok güncelleme olacak. Çok güçlü ve kapasitesi bboş olan bir bilgisayarınız olmasa bile bir doğrulayıcı olabilmenizi sağlayan da geliştirmeler olacak. Bu da protokolün daha fazla merkeziyetsiz olmasını sağlayacak. Çünkü daha çok doğrulayıcı çalışabilecek.

“Uzun dönemli olarak saniyede 80 bin işlem hedefi var”

Öte yandan ben tüm bunların gerçekleşmesinin gerekli olduğunu da düşünmüyorum. Bence Ethereum’da sadece, Merge (Birleşim) ve Surge geliştirmeleri yapılsa dâhi sistem mükemmele yakın olacaktır. Diğer geliştirmeler de yapılırsa tabii ki sistem daha iyi olacak. Merge’den sonra en önemli geliştirme ‘Danksharding’ olacak. Uzun dönem plânlarımıza göre bu geliştirmeden sonra blok başına 16 MB’lık veri boşluğu eklenecek. Rollup’lar bu boşluğu kullanarak saniyede 80 bin civarında işlem gerçekleştirebilecekler.

“Terra ‘Teminatsız bir sistem yapalım’ dedi ve yaptı”

Ethereum protokolü üzerinde heyecan verici birçok geliştirme olacak ancak aynı zamanda Ethereum ekosistemi hakkında da konuşmamız gerektiğini düşünüyorum. Fikrim şu ki, Ethereum evreninin de içinde olduğu kripto evreni finansal uygulamalara gereğinden fazla konsantre oluyor. Ben de gerekli ve iyi olduklarını düşünüyorum ama yüksek derecede de risk barındırıyorlar. Merkeziyetsiz finans uygulamalarının ilk versiyonları aslında çok iyiydi. Örnek olarak MakerDAO olsun, Uniswap çok iyiydiler. Ancak son olarak çıkan fikirlere bakıyorsunuz, örnek olarak LUNA ve UST’ye baktığınızda işi kolaylaştırma adı altında bazı yanlışlar yapıldı. ‘MakerDAO çok fazla teminat istiyor, bu olmaz. Biz de teminat istemeyen bir sistem yapalım’ dediler ve yaptılar. 2 sene için iyi çalıştı. Boğa sezonu geldiğinde fiyatlar yükselirken her şey iyiydi ancak Bitcoin ve ETH başta olmak üzere fiyatlar düşünce sistem çöktü ve insanlar önemli miktarda paralar kaybettiler.

“Finansal olmayan blok zinciri uygulamalarına daha çok ihtiyacımız var”

Merkeziyetsiz finansın iyiye doğru değişmesi tabii ki iyi ancak bunun çok büyük farklar yaratacağını ve dünyayı değiştireceğini düşünmüyorum. Artık yeni güncellemelerin eskileriyle arasında çok büyük fark yok. Örnek olarak Uniswap V2 ile Uniswap V3 arasında çok fazla fark yok. Ve Uniswap V3 ile V4 arasındaki fark da çok büyük olmayacak. Kripto para evrenindekiler dünyayı değiştirmek istiyor ama ben finansal uygulamalarla bunun gerçekleşeceğini sanmıyorum. DeFi iyi ve gerekli bir şey ama bizim finansal olmayan blok zinciri uygulamalarına daha çok ihtiyacımız var.