Hac ve Umre ile ilgili terimler, anlamları, umredeki ibadet terimleri

Say; Kabe’nin doğu tarafında bulunan Safa ve Merve adlı iki tepe arasında, Safa’dan başlanıp Merve’de tamamlanmak üzere yedi defa gidip gelmek demektir.

İhram; Hac veya umreye niyet eden kimsenin diğer zamanlarda yapması helal olan bazı davranışları, hac ve umrenin rükünlerini veya bütün adabını tamamlayıncaya kadar kendine haram kılmasını ifade eder.

Mikat; ihramların giyildiği, niyetlerin edildiği, dünyevi bütün düşüncelerin, arzuların ve duyguların terkedildiği yerdir.

Telbiye; Bu dua ihrama giren hacı veya umre adayları hep bir ağızdan söylenir.

“Lebbeyk Allahümme lebbeyk, lebbeyke lâ şerîke leke lebbeyk, innel hamde ve’n-ni’mete leke ve’l-mülk, lâ şerîke lek.”

Mescid-i Haram; Etrafı kubbeli revaklarla çevrili, ortasında Kabe’nin yer aldığı mesciddir.

Mescid-i Nebevi; Hz. Peygamber’in (sav) Mekke’den Medine’ye hicretinden hemen sonra ashabıyla birlikte inşa ettiği mesciddir.

Kabe-i Muazzama; Mescidi Haramın ortasında yer alan dört köşeli kurulan ilk ibadet mekanıdır.

Mültezem; Hacerül Esved ile Kabe kapısı arasında kalan kısıma denir.

Hatim ve Hicr; Kabe’nin kuzeybatı duvarının önünde, iki ucu arasındaki uzunluğu 2 metre kadar olan yüksekliği 1,5 metre olan yarım daşre şeklindeki duvara hatim denir. Kabe’nin kuzeybatı duvarı ile hatim arasındaki boşluğa Hicr veya Hicri İsmail denir.

Makam-ı İbrahim; Kabe kapısının bulunduğu tarafta, Kabe’ye yaklaşık 10 metre uazklıkya olan ve büyük bir cam fanus içinde tutulan taşa denir.

Safa ve Merve; Safa tepesi Mescidi Haramın kuzeydoğusunda Merve tepesinden biraz yüksek ve Kabe’ye daha yakın olan tepedir. Merve tepesi ise Safa tepesinin tam karşısında ve Mescidi Haramın kuzeybatısında yer alan tepedir.

Hacer-ül Esved; Kabe’nin doğu köşesinde bir buçuk metre kadar yükseklikte bulunan, yaklaşık otuz cm çapında olan parlak siyah taştır.

Hervele; Say yaparken reşil ışıklı sütunlar arasında erkekler koşar gibi hızlı adımlarla yürümektir.

Tıraş olmak; Saçları traş etmek veya saçları kısaltmak vaciptir. Erkekler saçlarını dipten tıraş ederler veya kısaltırlar. Kadınlar ise saçlarının ucundan bir miktar keserler.

Hücre-i Saadet; Mescid-i Nebevi’nin doğusundaki duvara bitişik olan, Peygamber Efendimiz’in (sav) vefat ettiği ve kabri şeriflerinin bulunduğu oda dır.

Ravza-i Mutahhara; Mescid-i Nebevi’nin Peygamber Efendimiz’in (sav) Hücre-i Saadetleri ile minberi arasında kalan 22×15 ölçülerindeki bölüme denir.

Minber; Peygamber Efendimiz’in (sav) cemaate hitap etmek için 1 metre yükseklikte, arkasında üç sütunu bulunan üç basamaklı ilk minber yapılmıştı. Daha sonra değişsede minber Peygamber Efendimiz’in (sav) hitap ettiği yeri temsil eder.

Mihrap; Peygamber Efendimiz’in (sav) namaz kıldırdığı yere yapılan mihraptır.

Zemzem;  Mekke’de yerin altından çıkan, kutsal sudur.

Vakfe; Mekke civarındaki Arafat dağının bulunduğu yerde bir miktar durmaya denir.

Müzdelife; harem sınırları içinde yer alan Arafat ile Mina arasında kalan Mekke’ye 13 km uzaklıkta olan bir bölgedir.

Arafat; Haccın en önemli rüknü olan vakfenin yapıldığı, Mekke’ye 25 km uzaklıkta olan bir yerdir.

Mina; Mekke ile müzdelife arasında kalani Mescidi Haramın yaklaşık 7 km uazklığında olan ve harem sınırları içinde kalan bir yerdir.