Startup Nedir, Nasıl Çalışır, Nasıl Finanse Edilir?

Genelde bir girişimcilik ile yada yeni kurulan bir şirketle karıştırılan startup, günümüzde daha önemli bir hale geldi. Startup’ın ne olduğunu anlamak onun daha verimli kullanılması anlamına gelecektir. Peki gerçekte startup nedir, start up ne anlama gelmektedir?

Startup Nedir?

Startup’lar, endüstrilerde radikal değişim gerçekleştirmek, dünyayı değiştirmek ve her şeyi geniş ölçekte yapmak isteyen işletmelerdir. Startup kurucuları, toplumun ihtiyaç duyduğu, ancak henüz gerçekleştirilmeyen bir şeyi topluma kazandırmayı hayal eder. Startup’lar ilk halka arza ( IPO ) ve astronomik bir yatırım getirisine yol açan göz kamaştırıcı değerlemeler üretir.

Startup’ları Anlamak

Startup girişimleri, benzersiz bir ürün veya hizmet geliştirmek, pazara sunmak ve onu müşteriler için karşı konulmaz ve vazgeçilmez kılmak için kurulmuş genç şirketlerdir.

İnovasyona dayanan bir girişim, mevcut ürünlerin eksikliklerini gidermeyi veya tamamen yeni mal ve hizmet kategorileri yaratmayı, tüm endüstriler için yerleşik düşünme ve iş yapma biçimlerini bozmayı amaçlar. Kısaca geleneksel ürün ve üretim mantığının dışına çıkmak isterler. Bu nedenle birçok startup kendi sektörlerinde “bozucu” olarak bilinir.

En çok Big Tech’deki startup’lara aşina olabilirsiniz (topluca FAANG hisseleri olarak bilinen Facebook, Amazon, Apple, Netflix, Google’ı düşünün), ancak WeWork, Peloton ve Beyond Meat gibi şirketler bile startup olarak kabul edilir.

Bir Startup ​​Nasıl Çalışır?

Büyük oranda bir startup diğer herhangi bir şirket gibi çalışır. Yani fiziki yapısı çok farklı değildir. Bir grup çalışan, müşterilerin satın alacağı bir ürün yaratmak için birlikte çalışır. Bir startup’ı diğer işletmelerden ayıran şey, bir startup’ın bunu yapma şeklidir.

Sıradan şirketler daha önce yapılanları kopyalar. Potansiyel bir restoran sahibi, mevcut bir restoranı franchise edebilir. Yani, bir işletmenin nasıl çalışması gerektiğine dair mevcut bir şablondan çalışırlar. Yani geleneksel yöntemlerle iş yapmaya çalışır.

Bir startup girişimi, tamamen yeni bir şablon oluşturmayı amaçlar. Gıda endüstrisinde bu, restoranların yaptığı yemeklerin evlerinizde de yapılmasına imkan sunan Blue Apron veya Dinnerly gibi sturtup girişimleridir. Örneğin evinizde “fırında portakallı pekin ördeği” yemek istiyorsunuz. Blue Apron veya Dinnerly gibi bir işletmeyi arayıp istediğiniz yemeği söylüyorsunuz. Firma size yemek tarifini ve yemek yaparken kullanılan malzemeleri (ölçülerine göre) bir paket içerisinde yolluyor. Siz yemeği evinizde yapıp afiyetle yiyorsunuz. Bu ilginç girişim, bireysel restoranların ulaşamayacağı bir ölçek sunar: binlerce yerine on milyonlarca potansiyel müşteri. İşte bu bir startup girişimidir.

Startup’lar Hızı ve Büyümeyi Hedefliyor

Startup’ları diğer şirketlerden ayıran bir başka önemli faktör daha var: hız ve büyüme. Startup’lar, fikirleri çok hızlı bir şekilde geliştirmeyi amaçlar. Bunu genellikle, geri bildirim ve kullanım verileri aracılığıyla ürünleri sürekli olarak iyileştirdikleri yineleme adı verilen bir süreç aracılığıyla yaparlar. Çoğu zaman, bir girişim, piyasaya sürülmeye hazır olana kadar test edip revize edeceği, minimum geçerli ürün (MVP) adı verilen bir ürünün temel bir iskeleti ile başlar.

Startup’lar ürünlerini geliştirirken aynı zamanda müşteri tabanlarını da hızla genişletmek ister. Bu, giderek daha büyük pazar payları oluşturmalarına yardımcı olur ve bu da daha fazla para toplamalarına ve ardından ürünlerini ve izleyicilerini daha da büyütmelerine olanak tanır.

Tüm bu hızlı büyüme ve inovasyon, tipik olarak, örtük veya açık bir şekilde nihai bir hedefin hizmetindedir: halka açılmak. Bir şirket kendini kamu yatırımına açtığında, erken yatırımcılara nakit çıkışı yapma ve ödüllerini toplama fırsatı yaratır; bu, startup ​​dilinde “exit” yani çıkış olarak bilinen bir kavramdır.

Startup’lar Nasıl Finanse Edilir?

Yeni başlayanlar genellikle birkaç tur finansman yoluyla para toplar:

• Kurucular, arkadaşları ve aileleri işe yatırım yaptığında, önyükleme (bootstrapping) olarak bilinen bir ön tur vardır.
• Bundan sonra, erken aşamadaki şirketlere yatırım yapan yüksek net değerli bireylerden, sözde “melek yatırımcılar”dan tohum finansmanı( seed funding) gelir.
• Daha sonra, şirketlere on milyonlarca dolar yatırım yapan risk sermayesi firmaları tarafından yönetilen A, B, C ve D Serisi finansman turları vardır.
• Son olarak, bir girişim halka açık bir şirket olmaya karar verebilir ve kendisini bir halka arz, özel amaçlı bir satın alma şirketi ( Spac ) tarafından satın alma veya bir borsada doğrudan listeleme yoluyla dış paraya açabilir. Herkes halka açık bir şirkete yatırım yapabilir ve başlangıç ​​kurucuları ve ilk destekçiler büyük bir yatırım getirisi elde etmek için hisselerini satabilir.

Başlangıç ​​finansmanının ilk aşamalarının, özellikle büyük para sahibi olanlarla sınırlı olduğunu belirtmekte fayda var. Bu kişiler akredite yatırımcılar olarak adlandırılır, çünkü Menkul Kıymetler Borsası Komisyonu (SEC), yüksek gelirlerinin ve net değerlerinin onları potansiyel kayıplardan korumaya yardımcı olduğuna inanıyor.

UC Berkeley ve Stanford araştırmacıları tarafından yazılan bir rapora göre, Peter Thiel’in Facebook adlı küçük bir girişime yaptığı yatırımda gördüğü %200.000’den fazla getiriyi herkes isterken, girişimlerin büyük çoğunluğunun (yaklaşık %90’ı) başarısız olduğunu kimse göz önünde bulundurmuyor. Bu, erken aşamadaki yatırımcıların yatırımlarında %0 getiri görme konusunda çok gerçek bir riske sahip oldukları anlamına gelir.

Startup’lar Nasıl Başarılı Olur?

Startup nedir sorusunun cevabını aldık. Startup’ın mantığını anladık. Peki bir startup nasıl başarılı olur? Birçok girişim eninde sonunda başarısız olsa da hepsi başarısız olmaz. Bir girişimin başarılı olması için birçok gerekliliğin yerine getirilmesi ve önemli soruların yanıtlanması gerekir.

• Ekip fikirleri konusunda takıntılı bir şekilde tutkulu mu? Hepsi emre amede mi? Ekip, girişimi desteklemek için her şeyi yapmaya hazır değilse, olağanüstü bir fikir bile yatırımcısının veya halkın ilgisini çekmede başarısız olabilir.
• Kurucuların alan uzmanlığı var mı? Kurucular, faaliyet gösterdikleri alan hakkında her şeyi biliyor mu?
• Zaman ayırmaya istekliler mi? Erken başlayan çalışanlar genellikle yoğun çalışma programlarına sahiptir. MetLife ve ABD Ticaret Odası tarafından 2018 yılında yapılan bir anket, startup ​​sahiplerinin 14 saatten fazla iş günü kaydettiğini buldu. Bir ekip uyanık olduğu saatlerin çoğunu bir fikre ayırmaya istekli değilse, gelişmek için çok ciddi bir mücadele verebilir.
• Neden bu fikir ve neden şimdi? Bu yeni bir fikir mi ve eğer öyleyse, insanlar neden daha önce denemedi? Değilse, startup ​​ekibinin benzersiz bir şekilde geleneksel yapıyı kırabilmesini sağlayan nedir?
• Pazar ne kadar büyük? Bir startup’ın pazarının büyüklüğü, fırsatının ölçeğini tanımlar. Niş teknolojiye kafayı takan şirketler rakiplerini geride bırakabilir, ama ne amaçla? Çok küçük pazarlar, ayakta kalabilecek kadar büyük olmayan finansallara yol açabilir.

Bir startup, tüm bu soruları yanıtlayabiliyorsa, ayakta kalabilmek için erken aşamadaki şirketlerin %10’unun bir parçası olma şansına sahip olabilir.

Startup’lara Nasıl Yatırım Yapılır?

Peter Thiel: Facebook’un startup aşamasındaki ilk yatırımcısı. Facebook’tan kazancı %200.000’den fazlaydı.

Ne yazık ki, yazımızın başlarında da bahsetiğimiz gibi startup ​​yatırımları geniş kitlelere açık değildir. En çok arzu edilen erken aşamadaki girişimlere veya Peter Thiel düzeyinde getirilerde en iyi şansı olan risk sermayesi fonlarına erişmek için akredite bir yatırımcı olmalısınız. Basit bir ifadeyle, bu, yıllık en az 200.000 ABD Doları geliriniz veya birincil ikametgahınız hariç en az 1 milyon ABD Doları tutarında net değere sahip gayrimenkulünüzün olduğu anlamına gelir. Ayrıca, kayıtlı bir yatırım danışmanı olarak çalışıyorsanız, gelir veya net değerden bağımsız olarak akredite yatırımcı statüsü talep edebilirsiniz.

Bu şartlardan herhangi birine uymuyorsanız, yine de seçenekleriniz dışında değilsiniz. WeFunder veya Seedinvest gibi kitle fonlaması siteleri, herkesin bir parça startup karşılığında küçük bir meblağ yatırmasına izin verir. Seedinvest, önceden onaylanmış fırsatlara ve başlangıç ​​yatırım oyununa girmek isteyen akredite yatırımcılardan beklenen tipik çekten minimum 500-50 kat daha düşük bir yatırıma sahiptir.